چگونگی کاربرد شطح‌واره‌ها در شعر دفاع مقدس

کاربرد سخنان شطح­آمیز در شعر دفاع مقدس تداعی‌کننده فضای عرفانی حاکم بر جبهه‌ها و نشان‌دهنده معرفت و بصیرت رزمندگان است. شاعران برای ملموس نشان دادن حضور خدا در جبهه‌ها برای او قائل به رنگ، بو و نور شده‌اند و با هدف بیان نزدیک بودن خداوند به دلیرمردان عرصه‌های نبرد، برای حق­تعالی مکان متصور شده‌اند. همچنین به منظور بیان محسوس در محضر خدا بودن رزمندگان از تعابیری که یادآور تجسیم خداوندست، بهره برده‌اند. آن‌ها برای بیان بهتر فانی شدن در خدا و تخلیه از صفات بشری و تحلیه به صفات الهی، رزمندگان اسلام را عین خدا گفته‌اند. روش پژوهش این مقاله توصیفی - تحلیلی است. داده‌ها به شیوۀ کتابخانه‌ای و سندکاوی با استفاده از روش تحلیل محتوا بررسی شده‌اند. نتیجه نشان می‌دهد غرض اصلی شاعران از کاربرد عبارات شطح‌گونه صرفاً بیان الهی بودن رزمندگان، قداست ماهیت دفاع و پیوستن شهدا به حق­تعالی، ملموس­بودن خداوند در جبهه­ها و نزدیکی او به رزمندگان است. آن‌ها برای نشان دادن محسوس بودن خدا در عرصه­های نبرد مضامینی را مثل اناالحق گفتن، رؤیت خدا و قائل شدن افعال و صفات بشری را دستمایه ساخت تصاویر شعری خود قرار داده­اند. به‌گونه‌ای که مخاطب می‌تواند حضور خدا را در صحنه‌های نبرد، مناجات‌ها و شهادت­های آنان حس نماید.